Mało wiemy o początkach naszej pięknej wsi ( więcej pewnie wiemy o faraonach, królach Francji i innych zajmujących przestrzeń mózgową faktach ) , z opinii archeologów opartej na zdjęciach lotniczych wynika że teren Gilowic był już zamieszkały 4000 lat temu. Nie wiadomo natomiast czy osadnictwo miało swoją ciągłość . Profesor Kutrzeba udowodnił że miejscowości w Polsce , których nazwy mają końcówki „ ice” , są prastarymi, piastowskimi osadami rolniczymi. W naszym regionie do takich wsi należą: Lachowice, Gilowice, Łodygowice, Wilkowice, Rybarzowice. Nasi przodkowie żyli tutaj długo przed przybyciem Chrześcijaństwa do Gilowic, historia kościoła w Gilowicach od której datują się pisane fakty jest już raczej późna. Jest pewne że chrzest przyszedł z Czech. Jakie były początki Chrześcijaństwa w Gilowicach nie wiemy i przy obecnych możliwościach nauki nieprędko się dowiemy. Na pewno nie jest tak, że początek Gilowic związany jest tylko z historią kościoła w Gilowicach. Ale to co wiemy na pewno czyli fakty, są jednak związane z historią naszego kościoła w Gilowicach.Jadąc od Jasnej Górki do Rancza Adama po prawej stronie znajduje się Grodzisko Obiekt objęty ochroną konserwatorską jako grodzisko wczesnośredniowieczne. Przez miejscowych nazywany jest potocznie „Grodzisko”, Usytuowanie grodziska jest bardzo ciekawe i daje przesłanki do wielu interpretacji przeznaczenia obiektu. Wały obronne głównie od strony zachodniej, gdyż z trzech pozostałych stron gród był trudno dostępny z powodu stromych zboczy. Określenie „wczesnośredniowieczne” odnosi się do XII – XIII wieku. Może nawet XI? Oględziny grodu były prowadzone już przed II wojną, ale nie przyniosły ustalenia chronologii jego funkcjonowania.W czasie przebudowy ołtarza w gilowickim kościele w 1895 roku ksiądz Michał Królikowski ówczesny ekspozyt zanotował w kronice parafialnej ” ….. w tyle ołtarza jest także jakiś napis niewyraźny i rok 1231 „. Jednak arabskie cyfry wykonane grafitem na drewnie jeszcze nie stanowią konkretnego dowodu. Niemniej data 1231 na postumencie wielkiego ołtarza w naszym kościele świadczyłaby , że jeżeli wówczas zbudowano kościół, to z pewnością zamieszkiwała ten teren spora grupa ludzi, no bo przecież nikt by ni budował kościoła dla kilku rodzin. Prawie do tysięcznego roku tereny obecnej Żywiecczyzny były zamieszkałe przez plemię Wiślan i były one pod władaniem Czech.Pierwsza pisana wiadomość o Gilowicach pochodzi , ze spisu pobieranego na rzecz Stolicy Apostolskiej świętopietrza lat 1325- 1327 . Ówczesny bliżej nieznany proboszcz parafii w Gilowicach przekazał na potrzeby Kurii papieskiej 4 skojce. Według ustaleń T. Landenbergera wpłacona suma sugeruje , że opieką duszpasterską objętych było wtedy192 parafian. Jak widać była to wspólnota mała, w całej Małopolsce żyło wtedy ok. 250 000 ludzi.Andrzej Komoniecki w Dziejopisie Żywieckim o pochodzeniu nazwy Gilowic pisze tak: „ Gilowice nazwane , iż w tym polu koło rzeki, gdzie wieś osadzona, Gilów ptaków najwięcej bywało i gnieździło się „ Niestety z naszej pierwszej gilowickiej świątyni nic się nie zachowało. Od początku naszego kościoła , naszej świątyni patronował św. Andrzej. Dzięki świętopietrzu z lat 1325-1327 wiemy , że przed 1325r. istniała parafia w Starym Żywcu i w Gilowicach. Świadkiem tych początków jest też gotycka rzeźba Maryi z dzieciątkiem ( obecnie czasowo na ekspozycji w Muzeum Archidiecezjalnym w Krakowie) rzeźba jest datowana na trzecie ćwierćwiecze XIV wieku) .Również pewnikiem wydaje się że świątynia była zorientowana na osi wschód- zachód z prezbiterium zwróconym ku wschodowi. Wnętrze świątyni było proste, przykryte płaskim stropem. Światła do wnętrza kościoła dostarczały niewielkie okienka umieszczone tylko na ścianie południowej. W prezbiterium pod wschodnią ścianą umieszczono kamienny ołtarz, który z dużym prawdopodobieństwem zachował się w gilowickim kościele do dziś. Być może to na tym ołtarzu też umieszczona była gotycka Maryja z dzieciątkiem. Pierwszy parkan kościelny był zbliżony do obecnego. Pomiędzy parkanem a kościołem znajdował się cmentarz. Prastare dęby otaczające świątynię zasadzono prawdopodobnie zaraz po wybudowani świątyni, do dziś zachowały się tylko dwa od strony Łękawki . W 1967 ścięto dęba od strony południowo- zachodniej, który rzekomo zagrażał bezpieczeństwu kościoła . Liczenie słojów wykazało że drzewo miało 684 lata. To by się zgadzało z okresem pojawienia się pierwszego kościoła w Gilowicach datowane na przełom XIII i XIV wieku.Źródła:1.Monografia Gilowic by Bronisław Sroka 2. „Niebiański Splendor” by Szymon Tracz3. Komentarz dotyczący Grodziska by Zygmunt Ormaniec 4. zdjęcie z dzisiaj by Gilowice Nasza Wieś